Đông trùng hạ thảo là gì? Trả lời

Đông trùng hạ thảo là một loại “biệt dược” quý hiếm, có giá trị kinh tế cao với vô vàn công dụng cho sức khỏe và sắc đẹp. Vậy đông trùng hạ thảo là con gì, tại sao lại đắt đỏ, thậm chí có thời điểm lên đến hàng tỷ đồng như thế? Bài viết dưới đây sẽ giúp độc giả hiểu rõ về loại thảo dược này, công dụng, các cách sử dụng hiệu quả, cách phân biệt thật – giả cũng như giá thành chuẩn và địa chỉ mua uy tín hàng đầu hiện nay. 

 

Đông trùng hạ thảo là gì?

Nhiều người thắc mắc, đông trùng hạ thảo là cây hay là con? Đông trùng hạ thảo, theo cách hiểu dân gian nghĩa là mùa đông là con trùng, mùa hạ là thân thảo. 

 

Thực chất, đây là sự kết hợp kỳ diệu giữa côn trùng và thực vật. Bản chất nó là một loại nấm có tên Ophiocordyceps Sinensis (thuộc nhóm nấm Ascomycetes) nhưng sống ký sinh trên cơ thể của ấu trùng bướm thuộc chi Thitarodes Viette. Thường gặp nhất vẫn là ấu trùng sâu của loài mang tên Hepialus Armoricanus.

 

Đông trùng hạ thảo xuất xứ từ đâu – Quá trình hình thành và khai thác

Nhiều người thắc mắc đông trùng hạ thảo mọc ở đâu trong tự nhiên?

 

Đông trùng hạ thảo được tìm thấy ở các cao nguyên vùng núi Tây Tạng, Bhutan, Vân Nam, Quế Châu,… của Trung Quốc. Nơi có địa hình hiểm trở với độ cao trên 4000m so với mực nước biển và thời tiết vô cùng khắc nghiệt. 

 

Đông trùng hạ thảo sống ở đâu? - Dược liệu sinh trưởng chủ yếu ở Tây Tạng

Đông trùng hạ thảo sống ở đâu? – Dược liệu sinh trưởng chủ yếu ở Tây Tạng

Các tài liệu cổ ghi chép rằng, sự hình thành của đông trùng hạ thảo là một trong những điều kỳ diệu nhất của thiên nhiên. 

 

Thông thường, ấu trùng sâu non khi lớn lên sẽ phát triển thành bướm. Tuy nhiên một số ấu trùng sâu non trong quá trình ngủ đông ở trong lòng đất đã bị nhiễm nấm Cordyceps Sinensis. Nấm sống ký sinh ở ấu trùng, phát triển các sợi hút dưỡng chất bên trong. Theo thời gian, sợi nấm phát triển mạnh sẽ xâm chiếm vật chủ, làm sâu non chết dần. Sự tồn tại theo hình thức này được gọi là “đông trùng”.

 

Đến một thời điểm nào đó, thường là vào mùa hạ, nấm mọc thân dài màu nâu vươn lên từ đầu sâu non ra khỏi mặt đất như thân thảo, nên được gọi là “hạ thảo”.

 

Từ tháng 3 đến tháng 7 hàng năm, người dân địa phương bắt đầu cuộc săn tìm “vàng mềm” trên những vùng núi cao cheo leo, hiểm trở. 

 

Người dân thu hoạch toàn bộ gồm cả khoản tọa, khuẩn ty và ấu trùng. Đông trùng hạ thảo sau khi thu hoạch có thể dùng tươi, sấy khô hoặc bào chế thành nhiều dạng chế phẩm như ngâm rượu, bào bột mịn, nước uống, viên,…

 

Đặc điểm nhận biết

Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý hiếm, có giá trị kinh tế rất lớn. Chính vì thế, đây cũng là loại thường bị làm giả để trục lợi bất chính. 

 

 

Để nhận biết đông trùng hạ thảo tự nhiên chuẩn, độc giả có thể căn cứ vào các đặc điểm sau:

Phần thân sâu và nấm nối liền với nhau, tổng chiều dài khoảng 10 – 11cm, rộng khoảng 10mm. 

Phần thân có hình dạng giống con tằm, dài 3 – 5cm, có màu vàng sẫm hoặc màu nâu vàng sẫm. Thân có nhiều vân ngang, ở phần đầu nhỏ hơn, màu đỏ sẫm và có các vằn khía rõ ràng. Thân dễ bị gãy, bên trong có ruột màu trắng ngả vàng, nhìn thấy ruột hình chữ V.

Phần thảo mọc thẳng đứng giống chiếc gậy, có màu nâu sẫm, vỏ xù xì mang hạt chứa nang bào tử. Phần đầu phình to, dẻo dai, khó bẻ gãy ngay cả khi đã sấy khô. 

Có 8 cặp chân nhưng chỉ có 4 cặp ở giữa bụng lộ rõ

Phân loại đông trùng hạ thảo và cách nhận biết

Ngày nay, nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật mà nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam đã nuôi cấy thành công đông trùng hạ thảo nhân tạo. 

 

Do đó, bên cạnh đông trùng hạ thảo rừng thực tế trên thị trường có nhiều loại khác. 

 

Theo nguồn gốc của đông trùng hạ thảo

 

Căn cứ vào nguồn gốc người ta chia thành 2 loại gồm tự nhiên và nhân tạo với sự chênh lệch rõ rệt về giá thành. 

 

Tự nhiên: Vô cùng quý hiếm với hàm lượng dưỡng chất cao nhất, được tìm thấy ở Tây Tạng, Bhutan và một số tỉnh của Trung Quốc. Giá thành đắt đỏ dao động khoảng 1.5 – 2 tỷ đồng/kg, sản lượng khai thác một năm chưa đến 80kg.

Nhân tạo: Nuôi cấy nấm trên cơ thể ấu trùng nhộng tằm hoặc trên cơ chất như gạo lứt, ngô, đậu xanh, vỏ trứng,…và thu hoạch nấm. Giá thành đa dạng tùy chất lượng, khoảng 40 – 55 triệu đồng/kg khô.

Theo trạng thái

 

Gồm đông trùng hạ thảo tươi hoặc phơi sấy khô, mỗi loại có đặc điểm và cách sử dụng khác nhau. 

Loại tươi: Khai thác chưa quá 1 tháng, được bảo quản trong nhiệt độ thấp, đặc trưng bởi mùi thơm hơi nồng của nấm. Đây là loại có hàm lượng dưỡng chất cao nhất.

Loại khô: Được xử lý nhiệt phân bằng cách phơi, sấy khô từ loại tươi để tiện lợi trong bảo quản và sử dụng. Có mùi tanh nồng, hàm lượng dưỡng chất đạt khoảng 95 – 98% so với loại tươi, có thể bảo quản 3 năm.

Theo hình thái

 

Đông trùng hạ thảo có thể ở dạng nguyên con hoặc bào chế thành các dạng chế phẩm khác nhau. 

 

Nguyên con: Giữ nguyên hình dáng của con đông trùng hạ thảo gồm cả phần thân và sợi nấm. Loại này thường rất đắt, được dùng để sắc thuốc, hầm canh hoặc nhai sống. 

Dạng bột: Được nghiền nhuyễn thành dạng bột mịn, thường dùng để nấu cháo, pha trà.

Dạng nước: Chiết xuất thành dạng nước, có thể kết hợp thêm nhiều thành phần khác và đóng thành chai, dùng để uống trực tiếp.

Dạng viên nang: Là dạng bột mịn nhưng đóng thành viên nang để dễ sử dụng và bảo quản.

Dạng trà túi lọc: Được đóng thành túi lọc trà, dùng để uống hàng ngày rất tiện lợi.